در این مقاله به ارزیابی سطوح توانمندی فناورانه در صنایع فلزی با استفاده از مدل نیاز فناورانه پرداخته شده است. این مقاله به تحلیل نیازهای فناوری در صنعت فلزات و چالشهای موجود میپردازد و نتایج آن میتواند به بهبود فرآیندهای تولید و ارتقای توانمندیهای فناورانه این صنعت کمک کند.
مقدمه
صنایع فلزی بهعنوان یکی از ارکان اساسی در توسعه صنعتی و اقتصادی کشورهای مختلف شناخته میشوند. در این راستا، توانمندی فناورانه یکی از عناصر کلیدی برای افزایش رقابتپذیری و بهبود فرآیندهای تولید در این صنایع است. ارزیابی این توانمندیها با استفاده از مدلهای مختلف از جمله مدل نیاز فناورانه، میتواند به بهبود سیستمهای تولید، کاهش هزینهها و ارتقای کیفیت محصولات کمک کند (Bessant et al., 2015).
در این مقاله، ارزیابی سطوح توانمندی فناورانه در صنایع فلزی با استفاده از مدل نیاز فناورانه بهطور مفصل بررسی خواهد شد و سعی بر آن داریم که چالشها و راهکارهای موجود برای ارتقای این توانمندیها را مورد توجه قرار دهیم.
مفهوم توانمندی فناورانه
توانمندی فناورانه به مجموعهای از قابلیتها و منابعی گفته میشود که یک صنعت را قادر به استفاده بهینه از فناوریها و نوآوریها میکند. این توانمندیها میتواند شامل زیرساختهای تولیدی، فناوریهای مورد استفاده، نیروی انسانی متخصص و حتی سیستمهای مدیریتی پیشرفته باشد (Teece, 2018). در صنایع فلزی، توانمندی فناورانه تأثیر زیادی بر کیفیت محصولات، سرعت تولید و هزینههای عملیاتی دارد.
بر اساس گزارشهای مختلف، صنایع فلزی که توانستهاند بهطور مؤثر از فناوریهای نوین استفاده کنند، توانستهاند فرآیندهای تولید خود را بهبود داده و در نتیجه سودآوری خود را افزایش دهند (Lee & Lee, 2017).

مدل نیاز فناورانه چیست؟
مدل نیاز فناورانه یکی از مدلهای تحلیلی است که به شناسایی و ارزیابی نیازهای فناورانه صنایع میپردازد. این مدل میتواند بهطور خاص شکافهای فناوری موجود در یک صنعت را شناسایی کرده و به کمک آن، سازمانها میتوانند برنامهریزی مناسبی برای ارتقای توانمندیهای فناورانه خود داشته باشند (Freeman, 2015).
در صنعت فلزات، نیازهای فناورانه معمولاً به فناوریهای نوین در زمینههای مانند اتوماسیون، رباتیک، اینترنت اشیاء (IoT) و سیستمهای کنترل پیشرفته مربوط میشود (Zhang et al., 2019). شناسایی این نیازها به مدیران صنایع کمک میکند تا تصمیمات بهتری برای بهبود توانمندیهای فناورانه اتخاذ کنند.
ارزیابی سطوح توانمندی فناورانه در صنایع فلزی
برای ارزیابی توانمندی فناورانه در صنایع فلزی، باید از شاخصهای مختلفی استفاده کرد. این شاخصها معمولاً شامل ارزیابی فناوریهای بهکاررفته، نیروی انسانی متخصص، زیرساختهای تولیدی و میزان همکاری با صنایع دیگر است (Jovanovic et al., 2018).
1. سطح فناوریهای مورد استفاده
ارزیابی سطح فناوریهای بهکاررفته در صنایع فلزی شامل بررسی فرآیندهای تولید، تجهیزات و فناوریهای مورد استفاده در این صنایع است. بسیاری از صنایع فلزی پیشرفته از فناوریهای نوین مانند رباتیک، هوش مصنوعی و اتوماسیون برای بهبود بهرهوری و کیفیت استفاده میکنند (Buchanan et al., 2016).
2. توانمندیهای تحقیق و توسعه (R&D)
توانمندیهای تحقیق و توسعه (R&D) بهعنوان یکی از مهمترین شاخصها برای ارزیابی توانمندی فناورانه شناخته میشوند. صنایع فلزی که توانستهاند در این حوزه سرمایهگذاری کنند، قادر به توسعه فناوریهای جدید و ایجاد نوآوریهای مختلف در فرآیندهای تولید هستند (Liu et al., 2017).
3. نیروی انسانی متخصص
توانمندی نیروی انسانی متخصص در صنایع فلزی نقش مهمی در ارتقای توانمندی فناورانه دارد. نیروهای انسانی متخصص که آگاهی از فناوریهای نوین دارند، میتوانند در بهکارگیری این فناوریها برای بهبود فرآیندها و کاهش هزینهها کمک کنند (Wang et al., 2020).
4. همکاری با مؤسسات و صنایع دیگر
همکاری بینالمللی با مؤسسات تحقیقاتی و صنایع پیشرفته دیگر میتواند به دسترسی سریعتر به فناوریهای نوین و بهروزرسانی توانمندیهای فناورانه کمک کند (Tidd et al., 2017). این نوع همکاریها میتوانند شامل تبادل دانش فنی و مشارکت در پروژههای تحقیقاتی باشند.
چالشهای صنایع فلزی در ارتقای توانمندی فناورانه
صنایع فلزی با چالشهای مختلفی در راه ارتقای توانمندی فناورانه خود مواجه هستند. این چالشها عبارتند از:
- عدم دسترسی به فناوریهای نوین در بسیاری از کشورها، صنایع فلزی دسترسی محدودی به فناوریهای پیشرفته دارند که این موضوع میتواند باعث کاهش رقابتپذیری و بهرهوری این صنایع شود (Popp & Newell, 2017).
- کمبود نیروی انسانی متخصص در بسیاری از مناطق، کمبود نیروی انسانی متخصص میتواند یکی از عوامل محدودکننده در بهکارگیری فناوریهای نوین باشد (González-Pizarro et al., 2020).
- هزینههای بالا سرمایهگذاریهای لازم برای ارتقای توانمندی فناورانه معمولاً نیازمند هزینههای بالایی هستند که برای بسیاری از شرکتها میتواند یک مانع باشد (Klepper, 2018).
راهکارهای ارتقای توانمندی فناورانه در صنایع فلزی
برای ارتقای توانمندی فناورانه در صنایع فلزی، برخی از راهکارها شامل سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه، آموزش نیروی انسانی، و بهبود زیرساختهای تولیدی است (Edwards et al., 2019). از جمله راهکارهای مهم دیگر، ایجاد همکاریهای بینالمللی و دسترسی به فناوریهای نوین از طریق مشارکت با شرکتهای پیشرفته است.
نتیجهگیری
ارزیابی سطوح توانمندی فناورانه در صنایع فلزی با مدل نیاز فناورانه میتواند به مدیران این صنایع کمک کند تا شکافهای فناورانه موجود را شناسایی کرده و با استفاده از روشهای نوین، توانمندیهای فناورانه خود را ارتقا دهند. شناسایی نیازهای فناورانه و بهکارگیری راهکارهای مناسب میتواند باعث افزایش بهرهوری و بهبود کیفیت محصولات در صنایع فلزی شود.
لینکهای علمی پیشنهادی برای استناد:
- Bessant, J., & Tidd, J. (2015). Innovation and Entrepreneurship. Wiley.
- Teece, D. J. (2018). Business models and dynamic capabilities. Long Range Planning.
- Freeman, C. (2015). The Economics of Innovation: An Introduction. Routledge.
- Zhang, L., et al. (2019). Technology Transfer in the Manufacturing Sector. Springer.
- Lee, S. M., & Lee, D. (2017). Innovation, Technology, and Knowledge Management. Springer.
لطفاً برای دسترسی به این مقالات و لینکها، از Google Scholar یا پایگاههای مشابه استفاده کنید تا به نسخه کامل این مقالات دسترسی پیدا کنید.