تعیین ارتفاع سوله از مباحث مهم و تاثیرگذار در ساخت سوله و قیمت‌گذاری آن است. ویژگی مهمی که با کاربری این سازه سبک و مقاوم در ارتباط مستقیم بوده و آن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. تا جایی که بنابر نیاز و نوع استفاده از سوله، این عدد متفاوت خواهد بود.
- در مطلب پیش رو به بررسی این موضوع پرداخته و می‌خوانیم:
- ارتفاع سوله و عوامل تاثیرگذار در تعیین آن!
- نوع کاربری سوله تا چه حد در تعیین ارتفاع آن موثر است؟
- نقش ارتفاع در قیمت سوله
ارتفاع سوله و عوامل تاثیرگذار بر آن
اغلب ما انواع مختلفی از انواع سوله را دیده یا خودمان از کاربران آنها بوده‌ایم. تنوع این سازه‌های متمایز و خاص نسبت به یکدیگر به موارد گوناگونی مربوط می‌شود که ارتفاع، یکی از مهم‌ترین آنهاست.
دلایل گوناگونی برای اختلاف ارتفاع سوله‌ها وجود دارد که پس از تعریف و تشریح ارتفاع در سوله به آنها نیز خواهیم پرداخت.
اما درباره ارتفاع سوله باید به یک نکته کلیدی و مهم توجه داشته باشیم و آن ارتباط مستقیم و تنگاتنگ آن با دهانه سوله است.
هماهنگی بین این دو فاکتور، تاثیر به سزایی بر نوع کاربری این سازه و تعیین میزان موفقیت ساخت یک سوله مفید و کاربردی دارد. به طوری که در صورت انتخاب ابعاد مناسب در این موارد، سازه مورد نظر از کارایی و ایمنی به مراتب بیشتری برخوردار خواهد بود.
ارتفاع سوله چیست و چگونه تعیین می‌شود
مفهوم ارتفاع به تنهایی کاملا مشخص و تعریف شده است. اما در مورد سوله‌ها باید برای تعریف کامل این مفهوم، ابتدا نوع سقف سوله را مشخص و سپس بر مبنای آن نسبت به تعیین ارتفاع آن اقدام نمود.
در بخش کناره که به آن ارتفاع مفید سوله نیز می‌گویند، ارتفاع کامل دیوار یعنی از زمین تا زیر سقف اندازه‌گیری و اعلام می‌شود.
اما درباره ارتفاع تاج باید به وجود شیب در سقف توجه داشته و آن را در تعیین میزان نهایی ارتفاع منظور کرد.
سقف هشتی به شکل شیب‌دار و سقف قوسی همان‌طور که از نامش برمی‌آید، دارای قوس است. در هر دو حالت، ارتفاع سقف سوله در بخش وسط بیشتر از سایر نقاط است، بخشی که به آن تاج سوله نیز می‌گویند.
ارتفاع در این بخش براساس نیاز پروژه تعیین شده و در حالات مختلف متفاوت خواهد بود. این میزان با توجه به عرض و شیب سقف سوله و با محاسبات دقیق مهندسی تعیین شده و درصد شیب سوله و هماهنگی ارتفاع با آن را نیز شامل می‌شود.
بر این اساس، لازم است پیش از سفارش ساخت سوله، به مورد کاربری آن اشاره شده و اطلاعات لازم درباره آن به‌طور دقیق با کارشناس مربوطه در میان گذاشته شود.
به این ترتیب ارتفاع مورد نیاز در تاج و کناره سوله برای همان کاربری خاص محاسبه و با هماهنگی کارفرمای مربوطه و مهندسین محاسب به‌دقت اجرا می‌شود.
ارتفاع سوله و تاثیر آن در هزینه ساخت سوله
یکی از موارد مهم در تعیین ارتفاع بهینه برای سوله، تاثیر اقتصادی آن است. ارتفاع استاندارد برای سوله بر مبنای برش ورق و نیاز پروژه‌ای تعیین می‌شود که سوله برای آن ساخته می‌شود.
بر این اساس تفاوت‌های عمده در مرحله طراحی شکل می‌گیرد که از سوله‌هایی با کاربری انبار نگهداری کالا، سوله ورزشی و موارد مشابه تا نمونه‌های سنگین با کاربری‌های خاص نظیر آشیانه هواپیما و سوله‌های ویژه کارخانجات و کشتی‌سازی و غیره را در برمی‌گیرد.
در همه این موارد، تعیین میزان ارتفاع سوله از اهمیت بالایی برخوردار است و بر قیمت ساخت آن نیز تاثیر زیادی دارد. لذا تعیین ارتفاع سوله توجه بالا و محاسبات دقیقی را می طلبد که در تخصص مهندسین این رشته است.
ارتفاع سوله، میزان کاربرد آهن آلات و فولاد مصرفی در ساخت سازه را تعیین می کند که بر هزینه نهایی ساخت تاثیر به سزایی دارد.
همچنین وزن کلی سوله که ارتفاع هم در آن موثر است، در تهیه زیرساخت مناسب برای سوله نیز تاثیرگذار است و نوع آن را تعیین می‌کند. در نتیجه، به‌طور غیرمستقیم بار دیگر پای ارتفاع سوله در تعیین هزینه سوله سازی به میان می‌آید.
سوله مرتفع و نصب جرثقیل و ماشین آلات
تعیین ارتفاع سوله در مواردی که نیاز به نصب جرثقیل سقفی وجود دارد باید با احتساب فضای لازم برای نصب این وسیله محاسبه گردد. البته این کار در سقف‌های قوسی و هشتی با یکدیگر متفاوت است.
همچنین در صورتی که سوله برای منظور خاصی مورد استفاده بوده و نیاز به نصب و قرارگیری ماشین آلاتی در آن باشد، باید ارتفاع کناری و تاج سوله با در نظر گرفتن این موارد و نیز شیب استاندارد محاسبه شود.
در مواردی که از سوله برای انبارداری و نگهداری قطعات بلند و مرتفع استفاده می‌شود، محاسبه ارتفاع سوله بر این اساس و با توجه به حجم و گنجایش مورد نیاز صورت می‌گیرد.
برای مثال در سوله‌هایی که برای نگهداری ادوات نظامی، تجهیزات ماشین و یا لوازم کارگاهی و قطعات کارخانجات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرند، محاسبه ارتفاع اهمیت ویژه‌ای دارد.
ارتفاع سوله و محل احداث آن
هنگامی که از محاسبه ارتفاع در سوله صحبت می‌کنیم، باید محل احداث آن را نیز در نظر داشته باشیم. باد و نیروهای وارده بر سوله و میزان مقاومت این سازه در برابر آنها از مواردی هستند که در محاسبات ساخت سوله و میزان و نوع متریال مصرفی برای آن تاثیر دارند. طراحی سوله براساس این محاسبات و در بهترین حالت ممکن صورت می‌گیرد.
در مناطقی که وجود این نیروها بیشتر است، نسبت تاثیر آنها باعث می‌شود طراحی سوله براساس محاسبه نیروهای وارد شده تا حدودی تغییر کند، مثل مناطق مرتفع و ارتفاعات، که در آنها وزش باد شدیدتر بوده و ارتفاع سوله بر این اساس تعیین می‌شود.
همچنین در حومه شهرها که ساختمان‌سازی کمتر است، تاثیرات نیروهای جانبی بر بخش فوقانی سوله بیشتر می باشد. بر این اساس هنگام ساخت سوله و تعیین ارتفاع آن، به نیروهای باری که بر اثر وزش باد یا ریزش برف بر سقف آن وارد می‌شود توجه شده و ارتفاع سوله بر این اساس مشخص می‌شود.
محاسبه ارتفاع سوله ورزشی
استفاده از سوله در فضاهای ورزشی از موارد پرکاربرد و متداول است، علت آن هم مقرون به صرفه بودن، شرایط مناسب برای تهویه و نورگیری کافی در این نوع فضاها می باشد.
در این اماکن و به ویژه برای رشته‌هایی که در آن ها تحرک زیاد بوده و پرتاب توپ یا دیگر ابزارها به ارتفاع بالا همراه است، محاسبه ارتفاع مناسب برای سوله از اهمیت خاصی برخوردار است. که بدون مهندسی دقیق و تطبیق آن با الزامات ورزشی امکان‌پذیر نخواهد بود.
برای مثال ارتفاع استاندارد برای سوله ورزشی معادل ۱۹ متر است. در چنین فضایی، انجام ورزش‌های نظیر والیبال و بسکتبال و امثال آن که نیاز به فضای باز و ارتفاع مناسب سقف دارند به راحتی امکان‌پذیر است. وجود این ارتفاع مناسب، گردش هوا و تهویه سالن ورزشی را نیز میسر می کند و تنفس سالم را در فضای سوله برای جمعیت حاضر امکان‌پذیر می‌نماید.
ارتفاع سوله بهداشتی
یکی از کاربردهای مهم سوله‌ها، در مصارف بهداشتی است. ارتفاع در سوله بهداشتی همواره ثابت نیست و متغیر است. با این حال، لازم است قفسه‌ها در این سوله حداقل 44 سانتی‌متر از زمین، 24 سانتی‌متر از دیوار و 54 سانتی‌متر میان ردیف‌ها فاصله داشته باشد. به‌طور کلی لازم است ارتفاع این سوله به نحوی باشد که از ورود هر گونه آلودگی جلوگیری شود.
ارتفاع سوله غذایی
شرایط ساخت سوله غذایی بسیار مشابه با سوله بهداشتی است. در این سوله نیز به علت آن‌که موادغذایی جابه‌جا می‌شود، لازم است که ارتفاع استاندارد آن به گونه‌ای باشد امکان ورود آلودگی به کم‌ترین میزان خود رسد و امکان تمیزکاری وجود داشته باشد.
در این سوله، مواد غذایی بر روی پالت‌های ضدزنگ یا پلاستیکی قرار می‌گیرد که به حفظ نظم فضا کمک می‌کند. یکی از نکاتی که لازم است در این سوله رعایت شود، تاخر در ورود و خروج مواداولیه و فرآورده‌ها در انبار می‌باشد.
جمع بندی
اگر قصد طراحی و ساخت سوله را دارید یا در صدد سفارش آن به مهندسین سازه هستید، به‌خاطر داشته باشید که محاسبه ارتفاع سوله را با توجه به موارد کلیدی انجام دهید.
پیش از هر موردی به کاربری سوله و ارتفاع مورد نیاز در آن توجه داشته باشید. همچنین به یاد داشته باشید که این ارتفاع در محاسبات فولاد و آهن مصرفی برای ساخت سوله موثر بوده و بر این اساس بر قیمت نهایی آن نیز تاثیرگذار خواهد بود.
مواردی نظیر نصب جرثقیل و مکان احداث سوله که میزان نیروهای وارده بر آن را تغییر می‌دهد نیز از دیگر موارد موثر بر انتخاب ارتفاع مناسب برای سوله هستند.
طبعا سوله‌ای با ارتفاع بیشتر به آهن آلات و مصالح بیشتری برای ساخت نیاز دارد که به معنای صرف هزینه بیشتر برای تامین آنها و بالا رفتن قیمت سوله نیز خواهد بود.
برای انتخاب ارتفاع بهینه برای سوله از مشاوره کارشناسان ساخت سوله استفاده نمایید.